اندیشه سیاسی شهید اوّل

شیخ شمس الدین محمد بن مکی عاملی معروف به شهید اوّل از فقهای بزرگ شیعه جبل عامل در عصر ایّوبیان است. ترویج تشیع در محیطی ضد شیعی و برقراری روابط با سربداران خراسان سبب زندانی شدن و شهادت وی شد. شهید اوّل با تکیه بر رابطه عقل و شرع و جایگاه عقلانیت در احکام شرعی به طرح آرای سیاسی در حوزه فقه شیعه پرداخته و ضرورت و خاستگاه حکومت را از این منظر مورد بررسی قرار داده است. از منظر ایشان، حکومت مطلوب، در حکومت پیامبر و امام معصوم و در عصر غیبت در ولایت فقیه واجد شرایط تجلی یافته و دارای اختیارات گسترده ‏ای است. نقطه عطف اندیشه وی در شرایط عزل حاکم و لزوم بر کناری وی در شرایط خاص است. جایگاه مردم در عرصه قدرت سیاسی و روابط متقابل فرد و دولت از دیگر مباحث مورد تأمل وی می ‏باشد.